Nhà văn Nguyễn Thuý Ái
* Thưa nhà văn Nguyễn Thúy Ái, xin bà hãy cho biết
cơ duyên nào đã đưa bà đến công việc sáng tác.
- Thật ra tôi tập tành viết văn từ rất sớm, từ hồi học lớp 8, lớp 9 viết đưa
cho bạn bè đọc chơi rồi đăng trên
những nội san của trường và vài tờ báo dành cho tuổi mới lớn ở Sài Gòn trước
1975. Viết lúc đó chẳng được nhuận bút gì đâu, vì tôi ở xa Sài Gòn,
tận Quảng Ngãi. Nhưng điều đó có hề gì, bài được đăng là tôi hạnh phúc, ngây ngất
lắm! Vào cấp 3 tôi học ban văn - triết, tôi càng mê văn chương. Tốt nghiệp tú
tài tôi vào Sài Gòn và thi đậu vào khoa ngữ văn của trường Đại học Sư phạm Sài Gòn và chỉ lo học để có một nghề nghiệpnuôi thân.
Sau năm 1975 tôi thấy viết không dễ nên
im luôn. Nhưng khi có con, con nhỏ, cuộc sống rất khó khăn, tôi muốn viết lại. Hồi đó có câu “Nhà văn + nhà báo + nhà giáo = nhà nghèo”. Vợ chồng tôi đều
là nhà giáo. May mắn là ông xã tôi không sợ nghèo… thêm
nênrất ủng hộ tôi chuyện
viết lách. Truyện ngắn của tôi gởi báo nào cũng được đăng: Sài Gòn Giải Phóng, Văn
Nghệ, Tuổi Trẻ, Phụ Nữ... Rồi
trước những vấn đề bức xúc của xã hội, tôi muốn viết báo để được nói trực tiếp, còn văn chương là gián tiếp.
Lúc đó báo in phát triển rất mạnh, tiền nhuận bút cũng khá cao, tôi
viết báo rất nhiều, mỗi tháng viết 30, 40 bài báo… Nói vui như một nhà bạn văn tôi quen, viết báo để sống và
viết văn để khỏi chết. Cứ thế, suốt nhiều năm tôi… dan díu với báo chí nhưng vẫn
chung tình với văn chương Và gần 10 tác phẩm được xuất bản, chưa kể là in chung với những
tác giả khác, tôi sống được bằng ngòi bút…
* Bà thường viết đề tài nào nhiều nhất, và quan
niệm sáng tác của bà là như thế nào?
- Theo tôi, văn chương phải đẹp, từ câu
chữ , ngữ điệu, ý tưởng… và hướng con người tới cái đẹp, tới một cuộc sống đẹp
và hạnh phúc, tôi thích những happy end, một tình yêu đẹp thì sẽ kết quả đẹp, ngay cả khi chia
xa cũng đẹp. Một thể chế đẹp sẽ dẫn đến một xã hội đẹp…
Đề tài tôi hướng
tới là phụ nữ. Tôi nhớ một câu nói của một nhà văn nữ người Mỹ là PearlBuck, người từng được giải Nobel văn
chương “Phụ nữ là trái tim của gia đình”, trái
tim người phụ nữ phải
khỏe khoắn, hạnh phúc thì gia đình họ mới có được điều đó. Trong một gia đình
mà người phụ nữ bị ức hiếp, bị phản bội thì gia đình đó không thể bình yên và
trong một gia đình văn minh, trong một đất nước văn minh thì người phụ nữ được
tôn trọng, nâng niu...
* Thông điệp từ các tác phẩm của bà thường là sự
day dứt về thân phận của người phụ nữ trong xã hội…
- Nhân vật của tôi là những cô gái trẻ hoặc không còn trẻ
nữa, tôi thấy thân phận phụ bao giờ
cũng thiệt thòi so với phái nam, dù họ xinh
đẹp, cao sang, thành đạt… Riêng phụ nữ Việt Nam càng tội nghiệp, nhiều bi kịch
vì những quan niệm lạc hậu của xã hội và của chính họ. Và hình như cuộc đời ưu ái, độ lượng với phái nam hơn... Được cộng
tác với báo Phụ Nữ Việt Nam trong mảng tình yêu - hôn
nhân - gia đình nên nhận được nhiều thư tâm sự của
người đọc. Sau này đi nhiều nước, tôi thấy đa số phụ nữ xứ mình rất tốt,
giàu tình cảm, yêu chồng,
thương con, biết hy sinh… Nhưng bi kịch của họ là do quá yếu đuối, họ
nương tựa vào người đàn ông từ vật chất đến tình cảm. Bị đàn ông ruồng bỏ
họ như mất tất cả, hiện nay không ít các bạn gái tìm cách lấy chồng giàu để đổi
đời, nhiều cô gái xinh đẹp,
tài năng bản thân họ cũng có thể
làm nên sự giàu có chính đáng nhưng họ cũng tìm đến những đại gia
đã có vợ. Còn từ lâu các cô gái xứ ta tìm chồng ngoại để đổi đời,
để báo hiếu… và đã xảy ra những chuyện đau lòng. Trong khi những phụ nữ tự trọng, văn minh họ yêu, lấy chồng là
để tìm một người bạn tâm
giao, để vui sống bên nhau. Từ lâutôi
rất thích mấy câu thơ của một nhà thơ nữ Bungaria là Blaga Dimitrova trong bài
“Người đàn bà một mình đi đường” do Xuân Diệu dịch có đoạn… “Chị không dùng người đàn ông làm một chiếc cầu
qua, làm ván để nhảy xa, làm bức tường để tựa mình rúc ẩn. Chị đến
với anh ấy với tư cách là người bình đẳng và chỉ để yêu thương anh ấy mà
thôi…”
Phụ nữ muốn
có hạnh phúc thực sự phải tạo sư bình đẳng từ trong tâm thế của
mình. Rồi khi có gia đình mà tin vào chồng 100 % cũng không được. Qua tác phẩm
tôi muốn nói phụ nữ nhiều lắm. Trước đây tôi đi giao lưu với các bạn sinh viên hay công nhân, các bạn hỏi tôi nhiều câu
hỏi rất hay và hỏi
ngược lại tôi rằng người có kinh ngiêm như tôi chắc vấp ngã nhiều lắm, tôi đáp
rằng có vấp nhưng không ngã!Thực tế có phụ nữ vấp nhẹ nhưng ngã rất nặng, người
mạnh mẽ hơn vấp nặng nhưng ngã nhẹ, sau giây phút choáng váng đó họ biết đưng lên, đi tiếp,
vươn cao…
* Thưa nhà văn, bà có thể cho biết sơ nét về tác
phẩm mới nhất của mình được không?
- Đó là tiểu
thuyết “Người đàn bà tắt
tiếng”. Nhiều người mới
nghe cái tựa hay hỏi
tôi sao lại… tắt tiếng, tôi trả lời là bị tắt tiếng chứ sao. Linh, nhân vật chính là một cô giáo dạy vẽ ở trường trung học. Cô sống êm ấm với người mình
yêu, là một nhà báo đa tài lại khá đẹp trai cùng hai con gái nhỏ, xinh xắn… Rồi
tai ương ấp đến khi Linh
vấp té ở cầu thang trong nhà, cú té không nặng nhưng làm Linh mất tiếng nói, dù
vẫn nghe được. Chồng cô chạy chữa khắp nơi nhưng không thành công… Thế là Linh
không đi dạy được nữa. Ở nhà buồn
chán, mặc cảm, sợ bị chồng nhàm chán, tiền bạc càng eo hẹp.
Linh bị trầm cảm… Một lần chồng con đi vắng Linh thử vẽ chân dung con. Được chồng
khuyến khích cô tiếp tục vẽ cho vui, rồi cô vẽ lên tay được bạn bè giới
thiệu ở các phòng tranh. Nhờ bút pháp chân thực tỉ mỉ, đẹp, có hồn, tranh cô
bán được, rồi những người giàu và khách nước ngoài tìm đến… Nhờ chăm chỉ vẽ gia đình cô trở nên
khá giả, Linh cũng dần thoát khỏi chứng trầm cảm, lấy lại sự tự tin. Nhiều người khuyên, kể cả chồng cô nên
ra nước ngoài chữa bệnh. Linh từ chối vì thấy không cần thiết nữa, cô biết mình
nói được rồi, theo một cách khác…
* Vậy còn những dự định sáng tác sắp tới của bà?
- Tôi mới hồi phục sau thời gian bị bệnh, chỉ viết chút
ít cho vui nhưng khỏe hơn chắc tôi phải viết thôi, không dễ gì bỏ được. Viết văn không chỉ là cái nghề mà
còn là cái nghiệp...
* Là một người đi trước thì bà có nhắn nhủ gì đối
với những bạn văn trẻ mới bước chân vào con đường sáng tác?
- Nhà
văn phải có học. Theo tôi học vấn không làm nên nhà văn nhưng nhà văn không thể
thiếu học vấn. Tôi nói vậy vì hiện nay không hiếm những nhà văn ít học, ít đọc.
Vì thế họ viết sai chính tả be bét, những lỗi rất thông thường, dùng từ sai. Ít đọc nên dễ
hoang tưởng những gì họ viết ra là tuyệt tác. Nếu được học những ngành liên
quan tới văn chương chữ nghĩa càng tốt… không nhất thiết phải có bằng cấp cao như thạc sĩ tiến sĩ nhưng
biết tự học, cách tốt nhất là đọc. Phải đọc nhiều, từ văn học cổ Việt Nam, ca
dao tục ngữ, Truyện Kiều,
các tác giả Việt Nam như Nguyễn Tuân, Ngô Tất Tố,
Tự Lực Văn Đoàn… và các tác giả đương đại như Bảo Ninh với Nỗi buồn chiến tranh, Nguyễn Khắc Trường với Mảnh đất
lắm người nhiều ma đến
những tuyệt tác của các nhà
văn lớn trên thế giới như Lev Tolstoy, Dostoyevsky, Victor Hugo, Shakespeare, thơ Tagore… Nhưng nhà văn thì thích đọc như một điều tự nhiên, như nhà thơ mê thơ, thuộc nhiều thơ.
Tôi không tin nhà văn nào đó viết văn hay mà lại ít đọc.
Hồi tôi
còn đi học một ông thầy có nói
tố chất của một nhà văn là thông
minh, cảm xúc và tưởng tượng, tôi thấy câu này luôn đúng. Thêm nữa nhà văn phải có tư
tưởng, chỉ có câu chữ hoặc bắt chước
ai đó thì không thể thành nhà văn, dù chạy vào hội nhà văn nàynọ…
* Cảm ơn nhà văn Nguyễn Thúy Ái về những chia sẻ
vừa rồi, một lần nữa thay mặt cho quý thính giả của Đài Phát thanh Vĩnh Long xin gửi lời chúc đến nhà văn luôn
dồi dào sức khỏe để cống hiến cho độc giả gần xa nhiều tác phẩm hay hơn nữa..
TƯỜNG DUY
Đài PTTH Vĩnh Long -
4.2016
Theo NVTPHCM
