Có thể gọi sự
trở về tịnh dưỡng tại tổ đình
Từ Hiếu, Huế của Thiền sư Thích Nhất
Hạnh ở tuổi 93, môn đệ gọi thân thương là Sư ông, vào hạ tuần tháng 10 vừa qua
là sự trở về của đứa con nghe tiếng mẹ gọi, cũng là tiếng lòng của Sư ông từ mấy mươi năm trước: Mười năm vườn xưa xanh tốt/ Hai mươi năm nắng
dọi lều tranh/ Mẹ tôi gọi tôi về/ Bên bếp nước rửa chân/ Hơ tay trên bếp lửa hồng/
Đợi cơm chiều khi màn đêm buông xuống...
Từ nay Sư ông
sẽ hít thở mùi lá thông của đồi Dương Xuân, sớm chiều nghe tiếng chuông tiếng mõ,
có lúc lỗi nhịp của chú tiểu còn ngủ gật khi đọc kinh... mà bất giác mỉm cười nhận ra chính mình thuở "đồng
chơn nhập đạo"!
Thiền sư Thích Nhất Hạnh
Thế cuộc đẩy xô con người đi những cung đường không ai có
thể lường trước được, thời vận nước nổi trôi Sư ông cũng không ở ngoài quy luật.
Nhưng tha hương bất ly hương, ở xa
quê mà không tách biệt với quê, là đặc điểm dễ nhận ra ở Sư ông: Từ phong thái,
ánh nhìn lời nói, chiếc áo nâu sồng và nón lá cho đến những dữ liệu đi
vào trang viết: vườn cải hoa vàng,
con đò bến sông, người mẹ
quê... hiện ra chân quê hơn bao giờ hết. Ông yêu biết mấy những đơn sơ bụi chuối
hàng cau, quê hương trong trái tim ông tuy "còn dính cát bụi",
nhưng "trăng sao vẫn đẹp những
đêm rằm" (thơ của Thiền sư).
Môi trường Phật giáo Huế thời của Sư ông nổi tiếng thâm
nghiêm, kinh sách toàn bằng chữ Hán lại chịu ảnh hưởng lễ nghi của phong kiến
triều Nguyễn... Cho nên cách xưng hô trong chùa cũng "cổ xưa", những:
thỉnh, bạch, bẩm, hầu, con, ngài... sử dụng nhiều vô hình trung tạo bức rào
trong giao tiếp.
Sớm nhận thấy rào cản ngôn ngữ trong việc đưa đạo Phật đến
với quần chúng trẻ tuổi, Sư ông mạnh dạn cải cách. Ông xưng sư huynh sư đệ
trong chùa, dùng từ "EM" khi giảng Thiền. Tiếp xúc với Sư ông cảm thấy
khoảng cách gần lại, đọc sách của ông thấy học Phật không phải là chuyện cao vời:
"Chiều nay khi đi học về, hoặc khi đi làm việc ở sở về, em hãy vào
phòng mẹ với một nụ cười thật trầm lặng và thật bền. Em sẽ ngồi xuống bên mẹ. Sẽ
bắt mẹ dừng kim chỉ... Rồi sẽ nhìn mẹ thật lâu, thật kỹ để trông thấy mẹ, và để
biết rằng mẹ đang sống và đang ngồi bên em. Cầm tay mẹ, em sẽ hỏi một câu ngắn
làm mẹ chú ý. Em hỏi: "Mẹ ơi, mẹ có biết không?" Mẹ hơi ngạc nhiên,
và sẽ hỏi em: "biết gì?" - "Mẹ có biết là con thương mẹ không?"...
(tác phẩm Bông hồng cài áo của Sư ông).
Mang ngôn ngữ tươi mát của đời sống hiện thực vào Thiền
là một trong những nguyên nhân khiến sách ông trở thành
"best-seller". Tựa sách do ông viết như: Bụt ngàn đời, Chúa
ngàn đời (Living Buddha Living Christ), Đường xưa mây trắng (Old
Path White Clouds)... phát hành đạt con số triệu bản. Nhiều người nhờ thực tập
Thiền tỉnh thức (Mindfulness) mà tìm ra phương án cho vấn đề nội tại của mình,
những vấn đề văn minh vật chất không giải quyết được.
Là người thể nghiệm năng lượng Thiền học từ nhỏ
nhưng Sư ông không coi đạo Phật là tôn giáo số một. Ông khiêm tốn dung hòa
đạo Phật trong bối cảnh của thế giới đa sắc tộc đa văn hóa. Nhờ thế mà bước chân hành đạo của ông đi qua cả chục
quốc gia, đến đâu ông cũng nhận được sự thân thiện và yêu mến của người địa
phương.
Trung tâm thực
tập thiền Làng Mai (Plumvillage) do ông thành lập ở nước Pháp có hàng chục ngàn
người phương Tây đến thực tập. Các thành phố mà truyền thống Tin Lành, Công
giáo đã làm rễ hàng thế kỷ như London, New York... từng in dấu một thầy tu người Việt Nam mảnh khảnh
nhưng có thể "mời" hàng ngàn người phương Tây "ngồi tĩnh lặng"
(Seat in peace). Nói chuyện với MC truyền hình nổi tiếng thế giới Oprah
Winfrey, ông nói "Chúa chính là Phật của phương Tây"!
Theo Sư ông:
"Phật giáo luôn luôn có thái độ cởi mở, phá chấp. Không nên bám víu một
giáo điều cho đó là chân lý tuyệt đối và để rồi xem các giáo lý khác là
tà đạo. Tình yêu trong đạo Phật là “Từ, Bi, Hỷ, Xả.” Xả là
"inclusiveness", không loại trừ bất cứ người nào ra khỏi tình thương của mình"... Quan điểm như vậy thổi
cơn gió mát vào bầu không khí xung đột về sắc tộc tôn giáo của thế giới hiện đại
luôn tiềm ẩn những nguy cơ.
Một phút chánh niệm: Nói về Sư ông những mỹ từ cao đẹp tới đâu cũng là sáo rỗng nếu
không thực tập Chánh niệm: "Khi bạn thở chánh niệm tức là chánh niệm về hơi thở. Khi bạn đi chánh niệm tức là chánh
niệm vào bước chân. Chánh niệm có thể được đem vào đối tượng của vật lý
và tâm lý. Đem đến sự nhận diện và nhẹ nhàng. Sự sống chỉ có thể có mặt trong
giây phút hiện tại"...
Tôi nhận ra trong đám mây đang vân du trên bầu trời xứ Huế
hay những cánh diều tung bay trên đồng quê xứ Quảng có hơi nước của Biển Đông, mùi rơm rạ của Đồng bằng Bắc
Bộ, mùi cỏ lá ở Miền Tây... và khoan thai hình dáng Sư ông: Thở vào tâm tỉnh lặng / thở ra miệng mỉm cười
/ An trú trong hiện tại / giây phút đẹp tuyệt vời...
TRÚC NGUYỄN
Theo Tuanvietnam
