Nhà thơ Phan Hoàng
Cuối năm nhớ làng
Thấy tôi băn khoăn về “các kiểu làm thơ” đang chiếm sự
quan tâm của giới cầm bút, nhà thơ Phan Hoàng tâm sự: "Sứ mệnh hàng đầu của
nhà thơ là phải thể hiện được tiếng nói, ngôn ngữ của dân tộc mình, thời đại
mình đang sống. Tôi không theo bất kỳ trường phái nào, mà chủ trương phải tự
tìm một hướng đi riêng, như con sói độc hành giữa sa mạc để khơi mạch nguồn nước
thi ca cho riêng mình”.
Theo Phan Hoàng, có quá nhiều người ảo tưởng mình là nhà
thơ và viết “nên vần nên điệu” giống hệt nhau. Điều kiêng kỵ nhất của nghệ thuật
nói chung và thơ ca nói riêng là giống nhau và lặp lại của người khác lẫn chính
mình. Thực tế, nhiều người biết thơ không nuôi nổi người làm thơ nhưng sẵn sàng
đánh đổi đời mình.
Giữa “mộng” và “thực” của một nhà thơ có độ chênh nhưng lại
rạch ròi trong Phan Hoàng: “Đúng là thơ có sức quyến rũ kỳ lạ, giúp con người
thăng hoa, nhưng đôi khi cũng làm cho người ta hư danh mông muội đến “phá sản”.
Thơ không trực tiếp làm ra lúa gạo, thịt cá hoặc xe hơi... Nhưng thơ có khả
năng nuôi dưỡng ước mơ, mang lại cái đẹp và niềm hy vọng, giúp cho người nông
dân trên cánh đồng, ngư dân trên biển hoặc công nhân trong nhà máy có được niềm
vui sống, tạo nên những giá trị cho mình. Đối với tôi, thơ là sự kết hợp giữa mộng
và thực, là sự liên tài giữa cái chết và sự tái sinh”.
Trong câu chuyện, tôi nhận ra một Phan Hoàng hơi trầm.
Anh nói: “Đó là tại… cuối năm nhớ làng. Phải nói rằng tôi luôn biết ơn không
khí gia đình và làng quê Hoà Đồng của cánh đồng Tuy Hoà đã nuôi dưỡng nên mình.
Những câu hò, câu ca, lời thơ nôm từ bà ngoại và mẹ tôi đã truyền cho tôi tình
yêu nghệ thuật. Chính người nông dân đã làm nên nền văn hoá truyền thống cho đất
nước này. Thời công nghiệp hoá, chính người nông dân cũng chịu nhiều thiệt thòi
về chất lẫn tinh thần”.
Một số tác phẩm của nhà thơ Phan Hoàng
Người cầm bút mắc
nợ nông dân
Trong bài “Khi người nông dân để lại cánh đồng”,
Phan Hoàng xót xa: “Màu cỏ sân gôn sẽ thay màu lúa tình tự ngàn đời/Dãy dãy
tường cao sẽ thay bờ vùng bờ thửa/Từng dải khói đen sẽ thay những đàn cò trắng/Tiếng
máy buốt đêm sẽ thay tiếng nhạc côn trùng… Người nông dân/lầm lũi/để lại cánh đồng/bước
chân nặng nề chậm chạp/như người lính bị tước vũ khí cúi mặt rời khỏi chiến trường/sau
lưng rền vang sấm chớp”.
Không những mất đất mà người nông dân còn mất luôn ký ức
đẹp đẽ từ ngàn đời, như Phan Hoàng viết trong bài “Con trâu thiêng”: “Cổ
họng tôi bỗng dưng có bàn tay vô hình siết chặt /Sau những loạt bom thảng thốt
xóm làng/Con trâu thiêng từ biệt ruộng nương mãi mãi bay vào cổ tích /(như ngày
xưa dưới mưa bom bao người lính bám trụ nơi đây biến mất)/Từng tảng đá xanh giống
khối thịt trâu bị chém, chặt, đục, đẽo, áp tải bán buôn khắp mọi ngả đường…”.
Đối với Phan Hoàng, đề tài về người nông dân là mỏ quặng
và người cầm bút còn mắc nợ họ rất nhiều. Không thể đô thị hóa một cách vội vã,
vô tội vạ, hãy để nông thôn phát triển một cách tự nhiên. Đó là những điều trăn
trở trong ngòi bút Phan Hoàng.
Nhắc đến cái Tết cổ truyền đang tới, Phan Hoàng nói giọng
nghèn nghẹn: “Thú thực, đã 25 chẵn sống ở TP.HCM nhưng trong tôi lúc nào cũng
chảy nguồn mạch Phú Yên, dù âm giọng dù có nhẹ đi một chút cho “chửng” (chuẩn)
để người các nơi có thể nghe được. Chỉ khi có việc cần gấp, còn phần lớn, năm mới
tôi đều về quê ăn Tết cổ truyền, sum họp gia đình, viếng mộ ông bà, thăm bà con
dòng họ và láng giềng... Tôi muốn con tôi kết nối chặt chẽ với quê cha đất tổ.
Về ăn tết ở quê tôi còn được tiếp thêm sinh lực cho hành trình tiếp theo của
mình”.
ĐÀO ĐỨC TUẤN
Nguồn: Dân Việt
TÁC GIẢ VÀ TÁC PHẨM KHÁC:
